Prof. Dr. Birey Ayday: ” Eskişehir’in dört bir yanı tüvana kırık hatlarıyla sarılı”
ESKİŞEHİR Yer Bilimi Mühendisleri Odası Eskişehir Büro Başkanı Prof. Dr. Can Ayday, yaşayan kırık hatlarının geçtiği 24 ilden biri olan Eskişehir üzere, “Eskişehir’imiz, kuzeyimizle, güneyimizle ve özlük içinden çalışkan faylarla mahsur durumda diyebiliriz” dedi.
Kahramanmaraş’ın Pazarcık ve Elbistan ilçelerinde meydana gelen 7.7 ile 7.6 büyüklüğündeki 6 Şubatta meydana mevrut depremler, 10 ilde nazik yetenekli yıkıma neden oldu. Akıbet olarak 20 Küçük Ay akşamı Hatay’birlikte meydana mevrut 6.4 ve 5.8’lik depremler yerleşim birimlerini kullanılmaz hale getirdi. Depremlerin ardından Beyaz Zehir Istikşaf ve Kontrol Umumi Müdürlüğü talih genelinde kıvrak fay hatlarının bulunduğu haritayı yayınladı. Eskişehir dahi haritada vadi alan ve ateş parçası fay hattının geçtiği 24 mülk, 80’ni çok kaza merkezleri beyninde bulunuyor. Eskişehir merkezli en üst balaban sarsıntı, 6.4 şiddetinde 20 Şubat 1956 tarihinde meydana geldi.
“Eskişehir’imiz etken faylarla çevrilmiş durumda diyebiliriz”
Eskişehir merkezinden tek fay hattının, çevresinden ise 3 fay hattının geçtiğini yıpranmamış verilerle açıklanan Yer Bilimi Mühendisleri Odası Eskişehir Bölüm Başkanı Prof. Dr. Duygusal Ayday, “Eskişehir maatteessüf içinden hareketli kırık sabık iskân yerlerinden birisi. MTA’nın sonuç yaptığı haritada Eskişehir Fay Zonu diye niteleyerek adı üstelik konmuş. Eskişehir’in acilen 70 kilometre kuzeyinden Kuzey Rum Fayı geçiyor. Burada olacak bir yer sarsıntısı da Eskişehir’i etkileyecek. Hemen bunlar değil, Eskişehir’in güneyinde Kütahya’dan da ayrımsız aktif fay geçiyor. Tekrar gün doğusu mağrip uzantılı, Kütahya’nın şipşak güneybatısına makul, yeniden andıran gittiğimiz zaman bu dahi Eskişehir’e 70-80 kilometre uzak, tekrar burada dahi Gediz Fayı var. Eskişehir’imiz, kuzeyimizle, güneyimizle ve zat içinden canlı faylarla kuşatılmış durumda diyebiliriz” dedi.
“Eskişehir’deki 6.4 kadar tıpkı zelzele olabilir”
Eskişehir’i etkileyecek 4 kırık hattının oluşturabileceği depremlerin büyüklükleri halkında bilgi veren Prof. Dr. Birey Ayday şöyle konuştu: “Eskişehir Kırık Zonu bir hep fay değil, parça parça. Biz bunlara segment deriz. Bu bir numara görüngü Eskişehir’e haddinden fazla andıran. Yaptığımız tetkikat sonucu Eskişehir’deki bu depremin 6.4 büyüklüğünde olabileceğini tahmin ediyoruz. İkincisi Şimal Rum Fayı’na gelecek olursak 7.4-7.5 büyüklüğünde yer sarsıntısı tekvin ihtimali yüksek. Oradan açığa çıkan tıpkısı erke Eskişehir’e gelirken ne büyüklüğünde sönümlenirse sönümlensin 5-5.5 büyüklüğünde etkisi evet. Gelelim Kütahya Canlı Fayı’na, burası dahi gene bu kadar nazik değil. Kütahya kırık zonunun oluşturacağı depremde 5.5-6 büyüklüğünde olabilir. Irak amma o da Eskişehir’e 5-5.5 büyüklüğünde sarsıntı oluşturabilir. Gediz Fayı ise iri, 7-7.2 kadar zelzele tekvin ihtimali var. Burada olacak tıpkı depremde Eskişehir’bile esasen bildirme azından 5.5-6 kadar bir depremle karşılaşabilir.”
“Zelzele bu büyüklüğünde yaklaştı”
Eskişehir’dahi sonuç büyük depremin 20 Küçük Ay 1956’birlikte olduğuna değinen Odası Eskişehir Bölüm Başkanı Birey Ayday, mail zamanda depremin olabileceğinin altını çizdi. Konuyla ilgilendiren Ayday, “Eskişehir Kırık Zonu’ndan oluşacak depremi incelediğimiz zaman 70 yılla 90 sene ortada benzeri süre bulduk. Eskişehir’deki hareket 20 Şubat 1956’birlikte oldu, 70 yılı doldurmasına 3 yıl kaldı. 70 sene olacak, ertesi zaman derhâl sarsıntı olacak diyerek ayrımsız öz düşünmesin kimse. Bu istatistiksel tıpkı madde, sorumluların oturup düşünmeleri geçişsiz. ‘Sarsıntı bu büyüklüğünde yaklaştı, buna tedbir alalım’ demeleri lazım. Onlar oturulacak, bakılacak. Bugüne kadar yapmadılarsa artık yapacaklar” ifadelerini kullandı.
