HOLLANDA’de müzayade evinde satışa verilen ve Türkiye’den yasa dışı yollarla çıkarıldığı belirlenen Şile Bozgoca Camii’ne ilgili tarihi kitabe, Kültür ve Turizm Bakanlığı uzmanlarının dedektif kabil yaptığı delillendirme çalışmasının ardından asıl vatanına geri getirildi.
Marmara Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Neval Mihman Halaçoğlu’nun ihbarı üzerine Ekin ve Turizm Bakanlığı uzmanları aracılığıyla yapılan incelemede, ilkgüz 2021’birlikte Hollanda’daki ayrımsız müzayede evinde ayrımsız cami kitabesinin satışa çıkarılacağı belirleme edildi. Üzerinde ‘Mercanköşk Kazasının Bozgoca Kariyesinin Umum Hacı İbrahim Zade Hurşit Bey’in Camii Şerifi Hayratıdır’ yazısı kâin kitabenin, Türkiye’den yasa dışı yollarla çıkarıldığı tayin edildi ve bu format Hollanda makamlarına iletildi. Hollanda adli makamlarının kitabeye halk koyabilmesi için Mercanköşk Cumhuriyet Başsavcılığınca adli teavün talebi dosyası hazırlandı. Dosya, Doğruluk Bakanlığınca Hollanda savcılık makamına gönderildi. Dosyada, Türkiye’den ekin varlıklarının çıkışının 19’uncu yüzyılın sonundan beri yasak olduğu, bu tuhaf eserlerin yerlerinden koparılmalarının yanlışlık sayıldığı vurgulandı.
DEDEKTİF GİBİ ÇALIŞTILAREl koyma işleminin tamamlanabilmesi üzere destekleyici delillendirme çalışması dahi yapıldı. Bu kapsamda Ekin ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Kaçakçılıkla Uğraş Dairesi uzmanları Mercanköşk’de görüşmeler gerçekleştirdi. Yapılan araştırma ve görüşmelerde yazıtta adı güzeşte Hurşit Bey’in Merzengûş’birlikte yaşayıp, burada defnedildiği, ailesinin halen Şile’de yaşamakta olduğu belgelendi. Bozgoca Köyü’nün yaşlı sakinleri da 1960’lı yıllarda bahis konusu yazıtı köyde gördüklerine ait uzmanlara vukuf verdi. Karye sakinlerinin beyanları, arşiv bilgileri, şehremaneti arşivinden alınan durma ve defin belgeleri birlikte Hollanda adli makamlarına sunulan dosyada düz aldı.TÜRKİYE’YE GETİRİLDİTürkiye’nin hazırladığı dosya doğrultusunda Hollanda adli makamlarınca kitabeye ahali konuldu. Işaret, mayıs ayında Türkiye’nin Lahey Büyükelçiliğine tasdik edilmesinin peşi sıra iade edildi. Türkiye’ye iadesi sağlanan kitabe, Türk Albeni Yolları’na ilgili uçakla sabaha karşı İstanbul Havalimanı’na getirildi. Havalimanının Gümrük Müdürlüğünde zaruri işlemleri yapılan kitabe, sergilenmek amacıyla Türk ve İslam Eserleri Müzesi’ne götürüldü.ZİYARETÇİLERİNİ BEKLİYORKültür ve Turizm Bakanlığı’nın Twitter hesabından yapılan açıklamada, “Mercanköşk Bozgoca Camii’ne ait tarihi yazıtı Hollanda’dan ülkemize getirdik. Desteklerini esirgemeyen bilcümle hayat ve kurumlara teşekkürname ederiz. Tarihi mirasımız İstanbul Türk ve İslam Eserleri Müzemizde ziyaretçilerini bekliyor. Camiiyi yaptıran Hurşid Bey’i de rahmetle anıyoruz” ifadeleri kullanıldı.Öte yandan İstanbul Büyükşehir Belediyesi Genel Yazman Yardımcısı Dirayetli Çelik, 20 Ilkgüz 2021’dahi toplumsal medya hesabından, satışa konulan kitabeyi müzayededen satın aldıklarını ve İstanbul Şehir Müzesi’nde sergileyecekleri açıklamasını yapmıştı. Firez Varlıkları ve Müzeler Umum Müdür Yardımcısı Yahya Ateşin birlikte bunun üzerine Ekin ve Turizm Bakanlığının girişimleriyle Türkiye’nin Hollanda Büyükelçiliğince 16 Eylül’üstelik güncelik verildiğini, eserin çalıntı olduğunun ilan edildiğini, satışın durdurulmasının ve eserin iadesinin istendiğini açıklamıştı.