Hava Bilgisi verilerine bakarak, Yozgat, Kırıkkale, Kırşehir ve Nevşehir’dahi yaşanan dokunaklı ve itidalli derecede yağışsızlık ekilen tahılın çimlenmesini geciktirdi.
Hava Bilgisi Umumi Müdürlüğünün 2022 Eylül-Kasım dönemi yağışsızlık haritasına göre, Mutedil Anadolu’de Yozgat, Kırıkkale ve Kırşehir “elem yağışsız”, Nevşehir ise “orta şiddette yağışsız” iller beyninde düzlük alıyor.
Yozgat Bozok Üniversitesi Rektör Yardımcısı ve Ekincilik Fakültesi Akademisyen Prof. Dr. Güngör Yılmayan, AA muhabirine, sonuç dönemde kentte kuraklığın etkisinin hissedildiğini söyledi.
İç Anadolu’üstelik kar ya bile baran şeklindeki olması müstelzim yağışın geciktiğine dikkati çekici Yılmayan, “Orta Anadolu’da şu anda, ekilen tahılların normal şartlarda çimlenmiş hatta kardeşlenmeye başlamış olmasını isteriz. Şu an itibarıyla yağışların beş altı evet bile gecikmiş olmasından muhit hoppadak çimlenmiş ve bir tane gümüş varak döneminde olduğunu görüyoruz. Daha gelecek düzeyde ayrımsız kardeşlenme yok.” diye niteleyerek konuştu.
Yılmayan, toprakta yeterince nem bulunduğunu belirterek, “Bu rutubet bitkiyi hangi büyüklüğünde tolere edebilir, ona kaçmak geçişsiz. Şu dakika itibarıyla toprakta tahminî yüzdelik 70 civarında gönen var. Nem oranı düşer, yağışlar gayrimümkün, kar olanaksız, topraktaki rutubet iyicene azalırsa o zaman sıklet yaşanabilir.” değerlendirmesinde bulundu.
Divanlı Mahallesi çiftçilerinden İlhami Karameşe, mevsimin yağışsız geçtiğini, aşkın yağmur olmadığını dile getirdi.
Normal şartlarda şimdilerde kalık metre kar olması gerektiğini anlatan Karameşe, “Allah’tan beklenti kesilmez, inşallah yağmur ve kar yağmur, fazlalaşan yıl evet. 500 dönüm rüşvet ve buğday ektim.” ifadelerini kullandı.
Çiftçi Mehmet Canbolat bile yağışsızlık zımnında endişeli olduklarını, bu dönemi toprak sürerek değerlendirdiklerini belirtti.
Kırıkkale’ye uzun yıllar ortalamasının çok altında yağmur düştü
Kırıkkale Üniversitesi Patika Yüksekokulu Organik Tarım Programı Dr. Akademisyen Baş Döndürücü Erol, Meteorolojinin verilerine bakıldığında Kırıkkale ve Kırşehir’in olduğu bölgede yüzdelik 60’ın üstünde kuraklık yaşandığına belen etti.
Kuraklığın üreticiler amacıyla çok balaban problem oluşturduğuna değinen Erol, şunları kaydetti:
“Özellikle teşrinievvel ayında yağışların azlığı, bitkilerin topraktan çıkmamasına etmen oldu. Takkadak çıkışların olmaması değil, gübrelerin dahi etkinliğinin düşmesine kez açtı. Türkiye genelinde 1 Teşrinievvel-30 Teşrinisani tarihleri arasında Kırıkkale yer fazla yağışsızlık kıpırdak devlet. Kısaca 22 milim yağmur sakıt. Tafsilatlı yıllar ortalaması 45 milimetrenin üzerindeydi. Bölgemizde hububat yetiştirilen arazilerin kışa çimlenmeden girmesi, tohumların toprakta canlılıklarını kaybetmelerine zımnında da baharda elan seyrek tıpkı çıkış yapmasına etken olacak üzere görünüyor. Şu andan itibaren bütün koşullar dolgunca gitse bile verimlerde yüzde 15-20 civarında zayi geleceğini görüyoruz.”
Biberli ilçesinde çiftçilik işleyen Köksal Kaya, kısaca 3 ay ilk tohumun toprağa düştüğünü ancak bitkilerin çimlenme sürecinin geciktiğini dile getirerek, “Şu anda kuraklık gözüküyor amma inşallah bitmeme etmez. Hazfetmek geçişsiz, üretmeyince bu herkese yansır. İnşallah 2023 yılı yağışlı geçer.” görüşlerini paylaştı.
“Ehliyetli yağmur olmadığı için yapıt güçsüz kalıyor”
Kırşehir Kültür Odası Başkanı Sinan Purcu, yer genelindeki yağışsızlık dolayısıyla çiftçilerin endişe zarfında olduğunu söyledi.
Kendisinin sonbahar döneminde 750 dekar alana arpa ve buğday ektiğini ancak yeterli yağmur olmadığı için ürünün yorgun kaldığını vurgulayan Purcu, “Bağ Bozumu ekimleri yapıldı. Bu ekimler yapıldıktan sonraları baran beklendi. Tam yağış olmadı. Eskiden ve yeterli yağmur olsaydı bitki kışa hayatiyetli şekilde girecekti. Kışın karını, soğuğunu alarak bahara elan kıpırdak girecek, sapa kalkma henüz etkili olacaktı. Maalesef bu olmadı.” değerlendirmesini yaptı.
Kış ayında olunmasına rağmen kar yağışını göremediklerini nâkil Purcu, şöyle devam etti:
“Güzlük ekimleri ektik. Ilkbahar ekimleri var benzeri de. Gündöndü, nohut, yasmık, aspir kadar. Toprağı işlememiz üzere yağmur gerekiyor. Yağmur olmazsa ürünlerin gelişimi ve verimi düşecek. Arazilerimin tıpkısı kısmını da nohut, ayçiçeği, akdarı üzere baharat ekimini bekletiyorum. Ilkbahar için dahi endişeliyiz. Yağmur olmazsa maliyet artar. 2-3 yol sulayıp kurtaracağımız yerleri 7-8 yol sulamamız gerekecek.”
Nevşehir’bile de kuraklık canlı oluyor
Nevşehir Kültür Odası Başkanı Yiğit Kayaç, toprağın yeterli yağışı almaması halinde yer genelindeki yağışsızlık riskinin henüz birlikte artabileceğine dikkati çekti.
Arpa, çavdar, buğday kabilinden ürünlerin çimlenmesinde güçlük yaşandığına değinen Kayaç, “İnşallah bundan ahir süreçte yağış olur yoksa ürünlerde mahsul kaybı evet. Yer, talebi karşılamayacağından tüketiciye bile damarlı onomatope tamam. 2023 yılında ülkemiz ve umum çiftçiler namına yağışlı artımlı bire bir yıl olmasını rica ediyoruz.” dedi.
Patates üreticisi Hacı Sağlam Süt üstelik yörede susuzluk boyutunun artmaya devam ettiğini, sonuç aylarda aralıklarla aktif olan yağışların mergup seviyede olmadığını belirtti.
Yağışsız sabık sürecin tarımda rekolteyi zıt yönde etkileyeceğini söyleyen Süt, “Istihsal sürecinden hasat sürecine büyüklüğünde her ant suya ihtiyaç duyulmaktadır ve suya sıkışan ürünler hastalığa alın çerden çöpten duruma düşer. April ve mayıs ayına büyüklüğünde kar yağışı ve ardından baharat yağmurları olursa mergup rica karşılanabilir.” diye konuştu.
