Çiçek aşısı, taklitçi çiçeğine cebin yüzdelik 85 koruyor

Primat çiçeği hastalığının habercisi olan belirtilere yenileri eklendi

Doç. Dr. Tuğba Solgun:

“İnsandan insana çok çarpık çurpuk bulaşmıyor”

“Sökel kişilerin kullandığı silgi ve çarşaf gibi ortak makbul eşyalar primat çiçeğini yayabiliyor”

“Ancak serencam bildirilen vakalarda bazı değişikliklerin olduğunu, ateşi ve lenf bezlerinde şişmesi olmayan evet birlikte cilt lezyonları henüz ilk tanıdık seyrinden farklı adına hareket gösteren hastalar görüldü”

DENİZLİ – Korona pandemisinin etkileri bitmeden ortaya çıkan primat çiçeği virüsü, tam dünyada yayılmaya devam ediyor. İnsandan insana süssüz bulaşmayan hastalığın yeni belirtilerinin belirleme edildiğini kaydeden Doç. Dr. Tuğba Zerrin, “Çiçek aşısı taklitçi çiçeği hastalığına karşı siper sağlıyor. Özellikle 1980 yılından ilk bu çiçek aşısıyla aşılananların yüzdelik 85’nin bu hastalığa cebin korunduğunu biliyoruz” dedi.

Maymun çiçeği virüsü, Türkiye karışma gelmek üzere birçok ülkede görülmeye bitmeme ediyor. Uzmanlar enfekte kişinin sekresyonları ile ayrıntılı mütemadi yakın bağlantı ve kap lezyonları marifetiyle geçici taklitçi çiçeği hastalığının yayımlanma potansiyelinin olduğunu belirtiyor. Türkiye’bile belirleme edilen olay sayısı 5’e yükselirken, artan vaka sayıları zımnında bazen ülkelerde ‘ivedi buut’ car edildi. Afrika’birlikte yıllardır görülen ve şu anda özellikle Avrupa almak üzere ve bir nice ülkede etkisini sürdüren taklitçi çiçeği virüsü tespit edilen ilk hastalardan değişik yerine akıbet dönemde bakir belirtilerin ortaya çıktığını duyuruldu.

Hastalığın klinik adına, dağ, halsizlik, fütur, esas ağrısı, cilt döküntüleri ve şişkin ak kan bezleri ile kendini gösterdiğini açıklanan Pamukkale Üniversitesi Hastanesi Tababet Fakültesi Dekan Yardımcısı ve Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD. Öğretim Üyesi Doç. Dr. Tuğba Solgun, taklitçi çiçeğinin önce kendisine 1958 yılında laboratuvar hayvanlarında yapılan bir çalışmada tespit edildiğini söyledi. Hastalığın bu nedenle maymun çiçeği (monkeypox) olarak isimlendirildiğini ve insanlarda ilk defa 1970 yılında Afrika’üstelik tanımlandığını tamlayan Doç. Dr. Sarı, “Bugüne kadar Ölçülü ve Gün Batısı Afrika’nın tropikal baran ormanlarında endemik namına tanıdık taklitçi çiçeğinde, Mayıs 2022’den itibaren hele Amerika ve Avrupa’birlikte başta koyulmak üzere dünyanın birçok ülkesinde vakalar bildirilerek, haddinden fazla faziletli parasız sayılarına ulaşıldı. Şu zaman dünya genelinde 28 bin 142, Türkiye’birlikte ise 5 tutkun tespit edildi. Bilindiği kabil hastalığın normal görüldüğü yerlerden farklı mıntıka ve ülkelerde görülmeye başlaması nedeniyle 23 Temmuz’dahi Dünya Esenlik Örgütü evgin durum zar etti. Salgın yahut pandemi durumunda ise henüz ayrımlı. Covid-19’u emsal verecek olursak on binleri, yüzbinleri ve dünyanın eksiksiz bölgelerini etkileyen tıpkısı durumdu. O nedenle de pandemi car edildi. Bu çor amacıyla henüz henüz pandemiden bayram edemeyiz” dedi.

“İnsandan insana kıytırık bulaşmıyor”

Afrika koşullarında taklitçi çiçeği virüsünün hayvanlardan insana bulaşmasının enfekte hayvanların içki, üzeri sıvıları, ten ve sümük doku lezyonlarıyla direkt temasla yahut ısırıkla meydana geldiğini kaydeden Doç. Dr. Sarı, maymunlar ve insanların tesadüfi konak olduğunu savundu. Maymun çiçeğinin katıksız rezervuarının daha tanımlanmadığını fakat kemirgenlerin şişman ölçüde azamet oynadığının düşünüldüğünü kaydeden Doç. Dr. Soluk, şöyle konuştu:

“Çiğ ve bir iki pişmiş enfekte hayvan etlerinin ve değişik hayvanca ürünlerinin yenilmesi tıpkısı riziko faktörü oluşturuyor. İnsandan insana bulaşması ise çok kolay olmuyor. Sökel kişinin sekresyonlarıyla ayrıntılı kesiksiz yakın kontak, kap lezyonları ile aracısız bütünlüğü bozgun ten yahut mukozalarla (ayn, burun, munsap mukozaları kadar) temas evet de mümasil zamanda kap lezyonlarından kontamine reşit nesnelerle mümasil ilişki ile bulaşma gerçekleşebiliyor. Bu şekildeki irtibat ise genel namına tıpkı evi paylaşan kişilerde, sınırlı ortamlarda çok detaylı devamlı yakın mesafede bulunanlarda ve enfekte kişiyle bağlanak fail esenlik çalışanlarında risk oluşturuyor. Literatüre eskimemiş kendisine hasta kişilerin çarşaflarını değiştirenler ilkin oluşmak amacıyla sağlık çalışanlarına bulaşın gerçekleştiği vakalar da girmiş durumda”

“Çiçek aşısı ile bu hastalığa alın esirgeme sağlıyor”

Enfekte anneden bebeğe son vasıtasıyla bulaş sonucu yenidoğanda çırılçıplak maymun çiçeği hastalığı bulgularına rastlanabileceğine ilgi çekici Doç. Dr. Soluk; “Çiçek hastalığı, acun üzerinden tamamen ortadan kaldırılana kadar uygulanmış olan çiçek aşıları, taklitçi çiçeği hastalığına karşı da dulda sağlamaktadır. Ülkemizde 1980 yılına büyüklüğünde çiçek aşısı rutin namına uygulanmıştır. 1980 yılı öncesi doğumlular çiçek aşıları var ise taklitçi çiçeği hastalığına cebin tahminî yüzde 85 oranında korunmaktadır. Çiçek hastalığına alın önceden aşı yapıldığının göstergesi namına ön branş arka kısmındaki telkih izi akseptans edilebilir. Zaman daha çok, çiçek aşıları klinik kullanıma sunulmuş durumda değildir. Modifiye edilmiş atenüe aşılama virüsüne (Ankara suşu) dair yeni tıpkı telkih, 2019’bile maymun çiçeğinin önlenmesi amacı ile KÖLE Gıda ve İlaç Ajansı ve Avrupa İlaç Ajansından kullanım onayı almıştır. amma velakin aşılama kısıtlanmış namına ulaşılabilir durumdadır. Klinik kullanımı iki düze şeklindedir” şeklinde konuştu.

“Taklitçi çiçeğinin eskimemiş belirtileri ortaya çıktı”

Primat çiçeği hastalığının ten lezyonlarının, 1980 yılında dünya çapında yok edildiği ilan edilen çiçek hastalığına eş olduğunun altını çizen Doç. Dr. Soluk, hastalığın ortaya sâdır yıpranmamış belirtileriyle ilişik namına şu bilgileri paylaştı:

“Hastalığın kuluçka süresi 21 güne kadar uzayabiliyor. Şayet sakil bire bir format var ise 21 dönme boyunca kendimizi klinik semptomlar açısından strateji etmemiz gerekiyor. Maymun çiçeği, çiçek hastalığından elan az bulaşan ve daha birkaç okkalı hastalığa neden oluyor. Klinik bulguları 2-4 hafta süren hastalığın dünyadaki ölüm oranı yüzde 3-6 olarak belirleme edilmiş durumda. Kap lezyonları gövdeden artış beniz, kol ve bacaklarda yoğunlaşma eğiliminde ve ayrımsız zamanda munsap içi, genital mıntıka, göz, avuç ve ayak tabanlarında dahi yaralar ortaya çıkabiliyor. Lezyonların sayısı ise sadece biraz nüsha ile beş altı bin adete kadar değişebiliyor. Ancak son bildirilen vakalarda kâh değişikliklerin olduğunu, ateşi ve lenf bezlerinde şişmesi sıfır evet da deri lezyonları daha evvel bildik seyrinden ayrımlı olarak iş gösteren hastalar görüldü. Genişlik kalın taze yaştaki erkeklerde tanıdık hastalık çocuklarda evet dahi henüz geçmiş çiçek aşısı ile aşılanmış doğacak yaştaki kadınlarda birlikte ortaya çıkabiliyor”

Geliştirilen gâh antivirallerin stabil olmamakla alay malay primat çiçeği hastalığında enerjik olabileceğinin altını çizen Doç. Dr. Sarı, asıl tedavinin ise semptomları kesmek, komplikasyonları idare etmek üzerine yerleşmiş, klinik hizmet ve sponsor tedavi olduğunu sözlerine ekledi.